اینکه مبدأ اصلی (کشت) زعفران کجا بوده و اولین مردمان که این نبات را زرع میکردند ساکنان کجا بودند، نظریه های زیاد و متفاوت وجود دارد، اما آزمایشات شیمیایی نشان داده که حدود 2000 سال قبل زعفران در افغانستان زرع میگردیده است. در تحقیقات که از سوی وزارت زراعت، مالداری و آبیاری انجام شده بود معلوم گردیده که کشت زعفران حدود 80 سال قبل توسط تعداد از دهاقین ولایت هرات صورت میگرفته.
در سال 1973 حکومت وقت افغانستان فارم تحقیقاتی «اردو خان» را جهت آزمایش کشت زعفران در ولایت هرات تاسیس نمود، که به علت آغاز جنگ‌های داخلی وناامنی کار آن ناتمام ماند و از نتایج کار این مرکز در آن زمان هیچ معلومات فعلاً در دسترس نیست. اما در سال 1991 فعالیت این فارم تحقیقاتی با کمک موسسه داکار مجدداً آغاز گردید. در سال 1991 تعداد از عودت کنندگان مهاجر افغان از ایران که در آنجا در مزارع زعفران کار نموده و با کشت زعفران آشنایی پیدا کرده بودند، پیازهای این نبات را با خود به افغانستان آوردند؛ این عودت کنندگان در ولسوالی غوریان ولایت هرات به کشت زعفران آغاز کردند که فصل جدیدی را برای زرع این نبات در کشور آغاز کردند و از آن زمان به بعد، کشت و تجارت این نبات در افغانستان رشد چشم گیری داشته است.
در شرایط حاضر که افغانستان اضرار زیاد را از درک کشت، پروسس و قاچاق مواد مخدر متقبل میشود، منجمله عوامل ناامنی، اعتیاد جوانان به مواد مخدر، فساد اداری، عدم رشد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و کاهش باور و اعتماد ملت نسبت به دولت و عکس آن ضربه سنگینی را بر پیکر اقتصاد، جامعه و فرهنگ تازه از جنگ برخاسته و ضعیف افغانستان وارد میکند، بنأً ضرورت مبرم به بدیل قانونی است که بتواند جاگزین این نبات مرگ آور گردد و هم عاید خوب به زارعان از آن متصور باشد.
با توجه به خاک و هوای مناسب افغانستان برای کشت زعفران و هم قیمت در حال افزایش زعفران در بازارهای جهانی، این نبات میتواند بدیل مناسب و قانونی برای کشت کوکنار در افغانستان باشد و دهاقین و تجار میتوانند از درک کشت و تجارت این نبات عاید زیاد را نصیب شوند و هم در رشد و پیشرفت اقتصادی افغانستان موثر واقع شوند.
با موجودیت شرایط لازم اقلیمی کشت زعفران در افغانستان، این نبات میتواند از مزیت رقابتی مناسب و بلندی برای تولید و صدور به بازارهای جهان برخوردار گردد و بالمقابل کشت و تجارت این نبات میتواند در رشد و انکشاف اقتصادی افغانستان و احیای حیثیت و اعتبار کشور در میان جامعه ملل که بالاثر کشت و قاچاق مواد مخدر مخدوش گردیده نقش مثبت را بازی کند.
شرایط مزیت رقابتی افغانستان در تولید و صدور زعفران شامل زراعتی بودن کشور، خاک و هوای مناسب زراعتی -بویژه برای کشت زعفران-، زراعت پیشه بودن مردم و نیروی کار فراوان و ارزان در بخش زراعت و کاربر بودن این نبات میباشد. سرمایه گذاری در بخش زرع وصدور زعفران در افغانستان از سود دهی بسیار بالایی برخودار است، بویژه اینکه در کشت و جمع آوری محصول زعفران میتوان تقریباً 80% نیروی کار را از طبقه اناث استخدام کرد که این امر در کنار کاهش در مصارف تولید زعفران کمک بزرگی است در استخدام نیروی کار فراوان بیکار که برای امرار معیشت فامیل های خود در جستجوی کار آبرو مند میباشند. چون این نبات نسبت به سایر نباتات وقت کمتری را برای جمع آوری حاصلات ضرورت دارد (تقریباً یک ماه) و هم چنان این نبات به آب بسیار کم ضرورت دارد (دوبار در سال) که این مصادف با زمانی است که حاصل سایر نباتات جمع آوری میشود و به آب ضرورت نمیباشد، بنأ ً با توجه به این ویژه گی ها، این نبات میتواند بدیل خوبی برای کشت کوکنار باشد. عاید حاصله از کشت این نبات تقریباً 1000 دالر امریکایی فی جریب فقط برای دهقان میباشد که به مراتب سودمند تر از عاید حاصله از درک کشت کوکنار میباشد.
زعفران نباتی است که در دوران کشت، پروسس و بسته بندی کمتر به ماشین آلات سنگین و تکنولوژی پیشرفته ضرورت دارد، چون اکثر کارها، از کشت الی بسته بندی و عرضه به بازار را میتوان توسط دست و با استفاده از نیروی کار انسان به پیش برد؛ با توجه به نیروی کار فراوان در افغانستان، بدون شک زعفران میتواند از مزیت رقابتی بلند برخودار گردد.
نتایج حاصله بیانگر این حقیقت است که زعفران افغانستان در سطح منطقه و جهان از کیفیت بسیار بلند -درجه اول- برخوردار است و متقاضیان اروپایی و امریکایی ترجیح میدهند که زعفران افغانستان را مصرف نمایند. متاسفانه زعفران افغانستان مانند سایر تولیدات افغانستان از طریق ایران و با مارک و نشان تجارتی ایران به بازارهای اروپایی و امریکایی عرضه میشود و عاید زیاد را از این درک تاجران ایرانی نصیب میشوند.
در سال 2008 قیمت فی کیلو زعفران در مارکیت های داخل افغانستان بین 3000 تا 5000 دالر امریکایی بود و در همین سال قیمت فی کیلو زعفران در مارکیت های اروپایی و امریکایی بین 6000 تا 8000 دالر امریکایی گزارش داده شده است که در این صورت تفاوت قیمت فی کیلو زعفران در مارکیت های داخلی و خارجی به طور اوسط 3000 دالر امریکایی محاسبه میگردد. این تفاوت قیمت نشان میدهد که نه تنها کشت و تولید زعفران، بلکه تجارت این نبات نیز بسیار پرسود میباشد. از آنجاییکه تجارت زعفران کمترین خطر و کمترین مشکلات را دارد، میتواند دورنمای بسیار خوبی برای سرمایه گذاران و تاجران افغان باشد و این در حالیست که در کنار افزایش روزافزون تقاضا به این نبات، قیمت آن نیز هر روز در حال افزایش است. تاجران افغان زمانی میتوانند عاید بلند را از تجارت و صدور این نبات نصیب خود و مردم خود نمایند که در بخش زرع و تولید این نبات سرمایه گذاری نمایند و هم دهاقین را تشویق نمایند تا بجای کوکنار، این نبات را که هم قانونی و شرعی است و هم منفعت بیشتری نسبت به کوکنار دارد کشت نمایند؛ هم چنان این نبات را با بسته بندی معیاری و نشان افغانستان که در جهان از شهرت نیک برخوردار است در بازار های جهان صادر کنند؛ البته دولت، مخصوصاً وزارت زراعت و مالداری در کمک های مالی و تخنیکی به زارعین در ترویج و گسترش تولید این نبات رول بس ارزنده را دارا میباشد.
در این اواخر ولایت هرات شاهد تاسیس چندین کارگاه بسته بندی زعفران بود که چشم انداز خوبی را برای آینده اقتصادی افغانستان نوید میدهد. اما تاسیس این چند کارگاه به هیچ وجه نمیتواند مزارع کوکنار را به مزارع زعفران تبدیل نماید و برای تحقق این مهم تلاش های همه جانبه دولت و مردم –تاجر و دهقان- لازم میباشد.
دولت افغانستان باید در بخش ایجاد سهولت های لازم برای دهاقین، از جمله، تهیه پیاز زعفران، تهیه زمین، اعمار بندهای آب و تهیه وجوه لازم؛ و هم ایجاد شرایط لازم برای تاجران، از جمله، امنیت سرمایه گذاری، تهیه زمین و کریدت برای تاسیس کارگاه ها و بازاریابی این محصول تلاش جدی نماید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر