معادن در زمره نعمات مادی محسوب میشود که در ساختار پیچیده و مرموز طبیعت یکی از عجائبه ها برای زندگی بهتر بشریت در کره خاکی زمین جا داده شده است که استفاده معقول و استندردی از آنها در پیشرفت و انکشاف اقتصادی کشورها نقش عمده ای دارد. کشورهای که دارای منابع سرشار طبیعی اند و از آنها استفاده بهینه نموده اند، امروز در سطح بلند از رفاه و پیشرفت اقتصادی دست یافته اند. با استخراج معادن و به کار گیری فرآورده های به دست آمده از آنها میتوان بخش عمده از نیاز های بشری را مرفوع نمود و با استفاده از عواید به دست آمده از آن در بخش های دیگری چون صنعت و تجارت استفاده نمود، چون تنها استفاده از معادن نمیتواند پیشرفت و رفاه را باعث گردیده و منجر به توسعه کشور گردد. استفاده از معادن میتواند به حیث صنعت پیشرو تلقی گردد، بدین معنی که در ابتدای صنعتی شدن کشور ها از استخراج معادن آغاز نموده و بعداً عواید به دست آمده از آن را در بخش های دیگر چون صنعت، خدمات و تجارت استفاده مینمایند که به این صورت سرمایه مورد ضرورت در بخش های متذکره از داخل کشور تهیه میگردد. در واقعیت امر در بسا موارد همین معادن خود در توسعه و پیشرفت اقتصادی ممد واقع میشود. مثلاً، ذغال سنگ، آهن و سایر فلزات و فرآورده های نفتی و غیره که در موارد مختلف صنعت از آن ها استفاده صورت میگیرد.
افغانستان، کشوریست با معادن طبیعی سرشار که ارزش مجموعی آنها به طور دقیق تا هنوز معلوم نیست، اما در سروی که در این اواخر صورت گرفته ارزش مجموعی معادن افغانستان به حدود سه هزار ملیارد دالر تخمین گردیده است؛ با آنهم بعضی از کارشناسان ارزش مجموعی معادن افغانستان را بیشتر از این ها میدانند. افغان ها همیشه از این منابع با غرور به حیث یک سرمایه ملی یاد میکنند، اما متاسفانه تا هنوز از آنها کمترین استفاده ای معقول و مفید که بتواند تغیری در زندگی مردم به وجود بیاورد صورت نگرفته است و صرف در بعضی موارد که معادن استخراج و مورد استفاده قرار گرفته است به شکل ابتدایی، غیر استندرد، غیر تخنیکی و بسیار محدود.
خوشبختانه بعد از روی کار آمدن نظام جدید زمینه ای نسبی مساعد گردید تا از این منابع استفاده صورت گیرد. در ادامه این روند چنانچه دیده میشود تا هنوز دو عنوان قانون به منظور تسهیل قراردادی، استخراج و استفاده درست و معقول از معادن تصویب گردیده است؛ در این مدت چندین معدن خورد و بزرگ به قراردادی های داخلی و خارجی سپرده شده است که نمونه بارز آن قرار داد معدن مس عینک ولایت لوگر است که بزرگترین سرمایه گذاری از سوی سکتور خصوصی در افغانستان میباشد، که با آغاز کار این پروژه بزرگ زمینه کار برای هزاران هموطن ما مساعد میگردد و دست آوردهای دیگری نیز در بخش های چون احداث خط آهن، تولید انرژی برق، اعمار بند های آبگردان برای آبیاری زمین های زراعتی و غیره را نیز در قبال خواهد داشت.
در این اواخر از سوی وزارت معادن افغانستان اعلان گردید، در سروی های که اخیراً از سوی شرکت های بریتانیایی و امریکایی صورت گرفته ارزش مجموعی معادن افغانستان در حدود سه هزار ملیارد دالر امریکایی تخمین گردیده است؛ به تعقیب آن اعلان گردیده که تنها ارزش معادن فلزات چون مس، آهن، لیتیوم و کوبالت در حدود یک تریلیون دالر امریکایی میباشد که از آنجمله معدن لیتیوم حایز اهمیت بسیار میباشد و میتواند افغانستان را به کشور صادر کننده عمده این عنصر مبدل سازد. این که، دقیقاً ارزش مجموعی این معادن چند است، نیاز به سروی های دقیق و همه جانبه دارد، اما چیزی که مهم است نحوه استخراج و استفاده موثر و معقول این معادن است.
در همین راستا تا هنوز چندین نشست در حضور رسانه ها از سوی وزارت معادن افغانستان تدویر گردیده است و وزیر معادن افغانستان اعلان نمود که به تاریخ 25 جون سال روان نشستی در لندن دایر خواهد گردید که در آن از حدود 200 شرکت بین المللی دعوت گردیده است و به آنها در مورد معادن افغانستان معلومات ارائه گردیده و از آنها خواسته خواهد شد تا در این عرصه در افغانستان سرمایه گذاری نمایند.
آقای شهرانی، در نشست دو روزه که به تاریخ 22 جوزای سال جاری در کابل برگزار گردید، وصل نمودن شاهراهای کشور را به معادن یکی از اولویت ها در این امر دانسته و اظهار نمود که وصل شدن شاهراهای مواصلاتی به معادن کشور و تهیه انرژی لازم میتواند در روند استخراج معادن کمک زیاد نماید و این کار باعث ایجاد زمینه کار برای ده های هزار نفر خواهد گردید. این در حالیست که در افغانستان در حدود 40 درصد از نیروی کار فعال بیکار میباشند و با جذب این تعداد از نیروی کار در بخش معادن بدون شک که عاید سرانه در کشور بلند رفته و رفاه بیشتر در جامعه تامین خواهد گردید. در جریان 9 سال اخیر یکی از معضلات عمده در کشور نبود زمینه کار در داخل کشور بوده است.
به گفته وزیر معدن افغانستان، معدن آهن حاجیگک که از جمله معادن مشهور آهن در منطقه و جهان میباشد، تا ماه سنبله یا ماه میزان سال جاری به اجاره داده خواهد شد که در اینصورت تحول بزرگی در اقتصاد کشور رونما خواهد گردید. معدن آهن حاجیگک با داشتن 63% آهن و موقعیت نزدیک آن به معدن ذغال سنگ دره صوف و با حجم در حدود دو ملیارد تن، ارزش این معدن را به مراتب بلند میبرد و سرمایه گذاران را تشویق میکند که در این معدن سرمایه گذاری نمایند. اما مشکل عمده این معدن نبود راه مواصلاتی میباشد که آنهم بنابر تعهد شرکت چینایی ام سی سی قرارداد کننده معدن مس عینک خط آهن که از تورخم از مسیر کابل میگذرد و با طی نمودن مسیر بامیان به مزار شریف ختم میشود، میتواند این مشکل را حل نماید.
برای استفاده درست و بهینه از این معادن، نیاز به طرح یک سیاست استراتیژیک میباشد تا بتواند سیاست افغانستان را در قبال این موضوع مشخص سازد و روشن سازد که از این معادن چگونه و به چی هدفی استفاده صورت گیرد؛ که متاسفانه تا هنوز چنین چیزی موجود نبوده. با حرکات که در این اواخر از سوی حکومت افغانستان به خصوص وزارت معادن صورت گرفته امید میرود که موازی با این فعالیت ها، سیاست های معقول و استراتیژیک نیز طرح گردد. در این سیاست باید گنجانیده شود که شرکت های خارجی که برنده این قراردادها میگردند، باید در کنار استخراج این معادن یک فیصدی معین از مواد خام استخراج شده را در داخل افغانستان پروسس و بعد صادر نمایند. در کنار آن باید نیروی کار که در داخل افغانستان موجود میباشد استخدام گردند؛ توجه به محیط زیست یکی دیگر از موارد است که باید در این سیاست استراتیژیک در نظر گرفته شود.
این سیاست همچنان باید حاوی اهمیت سپردن قرارداد استخراج این معادن به کشورها باشد؛ چنانچه دیده میشود بعد از آشکار شدن وجود این معادن کشورهای زیادی در منطقه و جهان علاقه مندی خود را در استخراج این معادن نشان دادند و به دنبال آن رییس جمهور کشور در چاپان اعلان نمود که افغانستان قرارداد استخراج این معادن را به کشورهای خواهد داد که آنها در طول نه سال اخیر در بازسازی افغانستان مساعدت های چشمگیری نموده اند. این موضوع از یکسو دقیق و بجا است و از سوی دیگر ممکن حساسیت کشورهای منطقه را تحریک نماید و منجر به مداخلات و رقابت های منفی گردد که وضعیت سیاسی-امنیتی را بدتر از حال نماید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر